ಸ್ನೇಹಿತರೇ, ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನ ಎಲ್ಲಿಂದಲೋ ಬಂದು ಲೂಟಿ ಮಾಡಿ ದೇಶವನ್ನ ಆಳಿದ್ದ ವಿದೇಶಿ ತಳಿಗಳಾಗಿದ್ದವು ಅನ್ನೋದು ನಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಗೂಢಚಾರರು ಹಾಗು ತಮ್ಮ ಸಹಚರರ ಸಹಾಯದಿಂದ 1857 ರಲ್ಲಿ ಮೊಘಲರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನ ಅಂತ್ಯಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗಾದರೆ ಮೊಘಲ್ ಪೀಳಿಗೆಗಳು ಇಂದು ಎಲ್ಲಿವೆ ಹೇಗೆ ಬದುಕುತ್ತಿವೆ ಅನ್ನೋದನ್ನ ನಿಮಗೆ ನಾವು ತಿಳಿಸುತ್ತೇವೆ.
1857 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಈ ಮೊಘಲ್ ಆಡಳಿತವನ್ಮ ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕೊನೆಯ ಸುಲ್ತಾನ ಅಂದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಮತ್ತು ಅವನ ವಂಶಸ್ಥರಿಗೆ ಏನು ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬ ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಾಶವಾಯಿತೇ? ಅಥವಾ ಇಂದಿಗೂ ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಯಾರಾದರೂ ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರಾ?. ಖ್ವಾಜಾ ಹಸನ್ ನಿಜಾಮಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕ ‘ಏಕ್ ಬೇಗಮಾತ್ ಕೆ ಆಸು’ ನಲ್ಲಿ 1857 ರ ಹದಿನೇಳು ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಮೊಘಲರ ನೋವಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, 1858 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ನಾಮ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕೊನೆಯ ಸುಲ್ತಾನನನ್ನು, ಅಂದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್, ಅವನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ, ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯ ಸಣ್ಣ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು. ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ತನ್ನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ಅವರ 21 ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ 18 ಮಂದಿಯನ್ನು ಕ್ರೂ ರ ವಾಗಿ ಕೊಂ ದು ಹಾಕಿದರು.
ಬ್ರಿಟಿಷರ ಈ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಿಂದ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಫರ್ನ ಮೂವರು ಪುತ್ರರು ಮಾತ್ರ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನ ಹೆಸರು ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ಬಕ್ಸ್, ಎರಡನೆಯವನು ಹೆಸರು ಮಿರ್ಜಾ ಶಾ ಅಬ್ಬಾಸ್ ಮತ್ತು ಮೂರನಯವನು ಕಿಸ್ಮತ್ ಬೇಗಾ ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. ಈ ಮೂವರು ಪುತ್ರರು ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ನ ವಂಶವನ್ನ, ಅಂದರೆ ಮೊಘಲ್ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ನ ಹ ತ್ಯೆ ಗೀಡಾದ 18 ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಮೂವರು ಪುತ್ರರ ತ ಲೆ ಗಳನ್ನು ದೇ ಹ ದಿಂದ ಕ ತ್ತ ರಿಸಿ ದೆಹಲಿಯ ಬಾಗಿಲಲ್ಲಿ ನೇ ಣು ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಕಾರಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಏಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬಾರದು ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಲೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಸೆ ಈಡೇರದಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಈ 80 ವರ್ಷದ ಸುಲ್ತಾನ್ ಅಂದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.
ಈ ವಿಚಾರಣೆ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ 44 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 80 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸಲಾಯಿತು.
ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ಸಾವಿನ ಸುದ್ದಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದಾಗ, ಜನರು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನ ವಿರೋಧಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಟ್ಟಾಗ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ನ ಮರಣದಂಡನೆಯನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾ ಬದ್ಲಿ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. ಬಳಿಕ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ನನ್ನು ಗ ಲ್ಲಿ ಗೇ ರಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾಹ್ ಜಫರ್ ಹಾಗು ಆತನ ಇಡೀ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದಿಂದ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕೊನೆಯ ಸುಲ್ತಾನ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ಗೆ ಜೀನತ್ ಮಹಲ್ ಎಂಬ ಹೆಂಡತಿಯಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರು, ಅವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯವನು ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ಬಕ್ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯವನು ಮಿರ್ಜಾ ಶಾ ಅಬ್ಬಾಸ್. ಅವರೆಲ್ಲೆನ್ನೂ ಭಾರತದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು. ಭಾರತದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ, ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ತನ್ನ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಗಂಡುಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ.
ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ನ ಜೀವನದ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳು ಮಾತ್ರ ತುಂಬಾ ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದವು. ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಾಫರ್ ಎಷ್ಟು ಬಡವನಾಗಿದ್ದನೆಂದರೆ ಅವನ ಬಳಿ ಒಂದು ಹೊತ್ತು ಊಟ ಮಾಡೋಕೂ ಹಣ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1862 ರಲ್ಲಿ, ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕೊನೆಯ ಸುಲ್ತಾನ ಅಂದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ಬರ್ಮಾದ ರಂಗೂನ್ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದನು. ಬಳಿಕ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್, ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ಬಕ್ ಮತ್ತು ಮಿರ್ಜಾ ಷಾ ಅಬ್ಬಾಸ್ ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಷರತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಜೀವಂತವಾಗಿರಲು ಬಿಟ್ಟರು. ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಫರ್ನ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಷರತ್ತನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.
ಈ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರಬಹುದು ಎಂಬ ಭಯ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಶುರವಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ಅವರ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರನ್ನು ಭಾರತದ ಕಡೆಗೆ ಬರಲು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಪುತ್ರರು ತಮ್ಮ ಇಡೀ ಜೀವನವನ್ನು ಬರ್ಮಾ ದಲ್ಲೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ ಅವರ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರಲ್ಲಿ ಮಿರ್ಜಾ ಶಾ ಅಬ್ಬಾಸ್ ರಂಗೂನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಮದುವೆಯಾದನು ಮತ್ತು ಅವನಿಗೆ ಅನೇಕ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು. ಇಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆತನ ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲ ಬಡತನದಲ್ಲೇ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಿರ್ಜಾ ಷಾ ಅಬ್ಬಾಸ್ನ ಮಕ್ಕಳು ತುಂಬಾ ಬಡತನದಲ್ಲೇ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ಯ ಅವರೆಲ್ಲಾ ರಂಗೂನ್ನ ಗಬ್ಬು ನಾರುವ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಳೆಗೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಫರ್ನ ಎರಡನೇ ಮಗ, ಅಂದರೆ ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ ಬಕ್ಷ್ ಗೆ ಒಂದೇ ಮಗುವಿತ್ತು. ಆತನ ಹೆಸರು ಮಿರ್ಜಾ ಜಮ್ಶೆಡ್ ಬಕ್ಷ್.
1884 ರಲ್ಲಿ, ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಫರ್ನ ಮೊದಲ ಮಗ ಅಂದರೆ ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ ಬಕ್ಷ್ ಯಕೃತ್ತಿನ ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದ ತೀರಿಕೊಂಡನು. ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ ಬಕ್ಷ್ನ ಮಗ ಅಂದರೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ನ ಮೊಮ್ಮಗ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾದ. ತನ್ನ ತಂದೆ ಮಿರ್ಜಾ ಜವಾನ್ ಬಕ್ಷ್ ಮರಣದ ನಂತರ ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಜೊತೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದನು ಕಾರಣ ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭಾರತದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿತ್ತು.
ಮಿರ್ಜಾ ಬೇದಾರ್ ಚಿಕ್ಕವನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ತಂದೆ-ತಾಯಿ ಇಬ್ಬರೂ ನಿಧನರಾಗಿ ಆತ ಅನಾಥನಾದನು, ಆತ ಸಿಕ್ಕ ಕೆಲಸಗಳೆಲ್ಲಾ ಮಾಡುತ್ತಾ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಿದ. ಆದರೆ ಇಂದು ಆಗ ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕೊನೆಯ ಸುಲ್ತಾನ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ ಜಫರ್ ವಂಶಜ ಅಂತ ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿದಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ನಂತರ ಕ್ರಮೇಣ ಜನರು ಮಿರ್ಜಾ ಬೇದಾರ್ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು.
ಮಿರ್ಜಾ ವಿರಾರ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ಶಾ ಜಾಫರ್ನ ಮೊಮ್ಮಗನೆಂದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಮಾಸಿಕ ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. 1950 ರಲ್ಲಿ, ಈತನಿಗೆ ಮಕ್ಕಳು ಜನಿಸಿದರು ಆದರೆ ಬೇದಾರ್ ತೀರಿಕೊಂಡ. ಆತ ಬದುಕಿರುವವರೆಗೂ ಭಾರತ ಸರಕಾರ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಒಂದಷ್ಟು ರೂಪಾಯಿ ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಆದರೆ 1980 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಆತನ ಪತ್ನಿ ಅಸಿಮ್ ಮಿರ್ಜಾ ಬೇದಾರ್ ಗೆ ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡಲಾರಂಭಿಸಿತು. ನಂತರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಟ್ಟಾಗ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಬಡತನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಹೋಯಿತು, ಆಗ ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಹಾ ಅಂಗಡಿಯನ್ನು ತೆರೆದಳು, ಇದರಿಂದ ಆಕೆಯ ಕುಟುಂಬ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯನ ಸ್ಥಾನಮಾನದಲ್ಲಿ ಮನೆಯನ್ನೂ ನೀಡಿತು, ಆದರೆ ನಂತರ ಸುಲ್ತಾನಾ ಬೇಗಂ ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಭಾರತವನ್ನು ಆಳಲು ಆ ಮನೆಯನ್ನು ತನ್ನಿಂದ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಮೊಘಲ್ ಕುಟುಂಬದ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕುಟುಂಬವು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಸ್ಲಮ್ ಏರಿಯಾ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಕಚ್ಚಾ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದೆ.